تخلف در واگذاری ایران ایر تور؛ چرا خصوصی سازی در ایران شکست خورد؟

فرارو- تراژدی خصوصی‌سازی هر روز در ایران غم‌انگیز‌تر می‌شود، طی دو دهه اخیر بسیاری از شرکت‌های سودده دولتی درحالی واگذار شده‌اندکه بررسی وضعیت آن‌ها بعد از خصوصی‌سازی حاکی از وضعیت بحرانی‌ آنها چه از نظر وضعیت اشتغالزایی و چه از نظر تولیدی است، حال در چنین وضعیتی کارشناسان معتقدند باید یک بازنگری جدی در روند واگذاری بنگاه‌های دولتی به شبه‌دولتی‌ها و خصولتی‌ها صورت گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش فرارو، جدیدترین افتضاح خصوصی‌سازی مربوط به واگذاری شرکت هواپیمایی ایران ایر تور است، در حالی گه گفته می‌شود ارزش این ایرلاین بالغ بر هزار میلیارد تومان است، به گفته نصرالله پژمان‌فر نماینده مردم مشهد در مجلس، این شرکت تنها با پرداخت ۳۴ میلیاردتومان واگذار شده است.
در همین رابطه پژمان‌فر با بیان این‌که بنده از سازمان خصوصی‌سازی به قوه قضائیه شکایت کرده‌ام، گفت: «مسیر دادرسی این واگذاری که کوتاهی‌های از سوی سازمان خصوصی‌سازی در آن صورت گرفته در حال طی شدن است، همچنین درباره تخلفات صورت گرفته در واگذاری ایرتور پرونده‌ای در قوه قضائیه تشکیل شده و در حال بررسی شدن است.»   وحید شقاقی شهری   تجربه واگذاری‌ها با موفقیت همراه نبوده است
وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به‌اینکه خصوصی‌سازی عملا در دهه ۷۰ و بعد از پایان جنگ تحمیلی شروع شد، اظهار داشت: «به دلیل اینکه طی این سا‌ل‌ها راهبرد مشخصی در مورد خصوصی‌سازی نداشته‌ایم، در اکثر موارد تجربه واگذاری‌ها با موفقیت همراه نبوده است.»
وی افزود: «در دهه ۷۰ خصوصی‌سازی به اسم اختصاصی‌سازی معروف شد و این امر به هیچ عنوان درست صورت نگرفت، چراکه در ابتدای امر بنگاه‌های دولتی به یک عده‌خاص واگذار شد که آن‌ها به هیچ عنوان صلاحیت تصاحب آن کارخانه‌ها را نداشتند و در ادامه وضعیت بدی را بر بنگاه‌های واگذار شده‌ حکم‌فرما کردند.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در ابتدای دهه ۸۰ قانون تاسیس بانک‌ها و بیمه‌های خصوصی تصویب شد، گفت: «با توسعه این نهاد‌های پولی و بیمه‌ای، نه تنها اوضاع بهتر نشد، بلکه این امر منتج به رشد قارچ گونه موسسات مالی اعتباری شد و مشکلاتی را پدید آورد که عوارض آن تا به امروز نیز ادامه دارد.»
شقاقی با اشاره به اینکه سیاست‌های اصل ۴۴ در سال ۸۴ ابلاغ شد و واگذاری‌ها از سال ۸۶ در قالب این قانون دنبال شد، افزود: «بعد از حدود ۱۲ سال از اجرایی شدن سیاست‌های اصل ۴۴ همیشه مسائلی نظیر چگونگی ارزش‌گذاری بنگاه‌ها، بررسی اهلیت خریداران و توانمندسازی بخش خصوصی از جمله مباحثی بوده که مورد سوال جدی قرار گرفته است.»
وی ادامه داد: «بعد از گذشته نزدیک به ۳۰ سال از آغاز خصوصی‌سازی، این امر در کل تجربه ناموفقی بوده که این امر نیز دلایل زیادی دارد و تا زمانی‌که موانع اجرای درست خصوصی‌سازی از میان برداشته نشد، وضعیت به همین‌گونه خواهد بود.»   بیشتر بخوانید: واگذاری سهام دولتی؛ راه درست خصوصی‌سازی چیست؟
دلایل شکست خصوصی سازی در ایران
این کارشناس مسائل اقتصادی برای عدم توفیق خصوصی‌سازی در ایران ۵ دلیل برشمرد و گفت: «عدم وجود یک راهبرد مشخص، دقیق و جامع برای خصوصی‌سازی، وجود نداشتن شفافیت لازم برای واگذاری بنگاه‌ها و شبهه‌ناک بودن آن‌ها، عدم وجود عزم و اراده لازم برای خصوصی‌سازی از سوی دولت، استفاده نکردن از تجربیات کشور‌های موفق در این زمینه و دست آخر عدم توانمندسازی بخش خصوصی برای در اختیار گرفتن مدیریت بنگاه‌ها و رصد نکردن اوضاع کارخانه‌ها بعد از واگذاری از جمله دلایل عدم موفقیت خصوصی‌سازی در ایران است.»
شقاقی با تاکید براین خصوصی‌سازی در ایران از شفافیت لازم برخوردار نبوده است، گفت: «اینکه مکانیزم ارزش‌گذاری شرکت‌ها برچه مبنا و اصولی بوده، چگونگی بررسی صلاحیت و اهلیت خریداران و عدم بررسی دقیق حسن سابقه آن‌ها و همچنین مسائل پشت‌پرده‌ای که در جریان بوده، موضوعاتی بوده که مانع از ایجاد شفافیت در خصوصی‌سازی‌ها شده است.»
وی تصریح کرد: «در کشور‌هایی که خصوصی‌سازی در آن‌ها با موفقیت همراه بوده، به طور معمول دولت کارخانه‌های ورشکسته را به قیمت ۱ دلار به شخصی که اهلیت لازم را داشته با ارائه شروطی به صورت مذاکره‌ای واگذار می‌کردند و بعد از تعیین مدت زمانی به طور مثال ده ساله عمل‌کرد کاری آن شرکت را مورد بررسی قرار می‌دادند.»
این استاد دانشگاه بیان داشت: «اما در کشور‌ها به هیچ عنوان چنین پروسه‌ای طی نشد و دقتی در واگذاری‌ها صورت نگرفت، قدر مسلم اگر نظارت دقیقی بر روی روند خصوصی‌سازی صورت می‌گرفت، امروز با این حجم از مشکلات ناشی از این واگذاری‌های غلط روبرو نبودیم.»
شقاقی افزود: «پدید آمدن بحران‌های مختلفی که طی دو سال اخیر شاهد آن بوده‌ایم، از جمله در مورد شرکت‌های نظیر هیپکو، نیشکر هفت تپه و..، خروجی این واگذاری‌های غلط است، اگر این بنگاه‌ها به اهلش سپرده می‌شدند، امروز کشور با کوهی از معضلات ناشی از خصوصی‌سازی غلط روبرو نبود.»
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: «این امر فاجعه آمیز است که اگر دولت مدیریت برخی از این بنگاه‌ها را همچنان در اختیار داشت، قدر مسلم عملکرد بهتری در اداره این شرکت‌ها به نمایش می‌گذاشت، از سویی اگر نظارت و پایش بر روند خصوصی‌سازی‌ها قبل و بعد از آن انجام می‌گرفت، دیگر شاهد به وجود آمدن بحران در این زمنیه نبودیم.»
وی گفت: «این عدم نظارت باعث وجود آمدن واژه‌هایی نظیر شبه دولتی و یا خصولتی شد که در هیچ جای دنیا شما نظایر آن را پیدا نخواهید کرد، این در حالیست که ماحصل چنین عمل‌کردی تعطیلی و عدم وضعیت به سامان بسیاری از بنگاه‌های به اصطلاح خصوصی‌سازی شده است.»
شقاقی با اشاره به اینکه استراتژی مشخصی برای واگذاری شرکت‌ها وجود نداشته است، افزود: «در این زمینه نیاز به یک آسیب‌شناسی دقیق است تا روند خصوصی‌سازی مورد یک بازنگری جدی قرار گیرد تا دیگر باعث به وجودآمدن مسائل و مشکلات ناشی از این امر نباشیم.»   حسین راغفر
نظارتی بر روند واگذاری‌ها صورت نگرفت
حسین راغفر عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه الزهراء در گفتگو با فرارو با بیان اینکه خصوصی‌سازی از ابتدا در ایران با موانع ومشکلات زیادی روبرو بود، گفت: «بسیاری از کارشناسان نسبت به نحوه اجرای خصوصی‌سازی و روند آن هشدار‌های لازم را طی سال‌های مختلف دادند، ما در این رابطه گوش شنوایی وجود نداشت‌تا اینکه مشکلاتی که امروز مشاهده می‌کنید، به وجود آمد.»
راغفر افزود: «خصوصی‌سازی عملا از سال ۷۲ به بعد در ایران آغاز شد و در آن مقطع بسیاری از منابع کشور به کسانی‌ منتقل شد که هیچ‌گونه تخصصی نداشتند و تنها بر اساس زد و بند و اعمال قدرت توانستند این بنگاه‌ها را تصاحب کنند.»
این استاد دانشگاه با انتقاد از ضعف نظارتی در رابطه با وا‌گذاری‌هایی که طی ۳۰ سال اخیر انجام شده است، گفت: «اگر نظارت درستی در رابطه با وا‌گذاری‌ها صورت می‌گرفت، امروز با این حجم از اعتراضات کارگری و صنفی در بنگاه‌های به اصطلاح خصوصی شده روبرو نبودیم، وضعیتی که به طور مثال در شرکت نیشکر هفت تپه رخ داد از همین جا نشات می‌گیرد که اگر این کارخانه به اهلش واگذار می‌شد، هیچ‌کدام از این معظلات رخ نمی‌داد.»
وی با تاکید بر اینکه در کشور‌های دیگر نیز مشکلات خصوصی‌سازی که درکشورمان رخ داده، در آن‌جا نیز به وجود آمده است، اضافه کرد: «اما در سایر کشور‌ها با توجه به نظارت دقیقی که بر روی واگذاری‌ها وجود دارد، مشکلات آن‌ها بسیار کم‌تر از ایران است و در مجموع عملکرد مثبتی در حوزه خصوصی‌سازی از خود برجای گذاشتند.»
بیشتر بخوانید:  موافقت سران سه قوه با واگذاری سهام دولت در ایران خودرو و سایپا
وارونه جلوه دادن اوضاع شرکت‌های سودده برای تصاحب آن‌ها
راغفر با اشاره به اینکه فساد در واگذاری‌ها نهادیه شده است، تصریح کرد: «در این راستا هر روز فساد جدیدی رو می‌شود که به دنبال خود مصائبی زیادی را به وجود می‌آورد، اما هیچ تلاش جدی برای مقابله با این اقدامات دیده نمی‌شود، در صورتی‌که باید با نظارت جدی، بنگاه‌های که نتوانستند مثبت کار کنند، در واگذاری آن‌ها تجدیدنظر شده و به اوضاع آن‌ها سروسامانی داده شود.»
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه در برخی از واگذاری‌ها شاهد هستیم، شرکت‌هایی که اوضاع خوبی داشتند از نظر مالی و تولیدی، اما آن‌ها را زیان‌ده و ورشکسته جلو دادند، افزود: «با این اقدام بنگاه‌های مورد نظر را به بهای بسیار پائینی‌خصوصی کردند، در صورتیکه آن‌ها میلیارد‌ها تومان ارزش داشتند، بعد از واگذاری این بنگاه‌ها یا تغییر وضعیت دادند یا اینکه با بهای بسیار بالاتری فروخته شدند.»
این استاد دانشگاه اذعان داشت: «در این چند ساله نیز دولت به دنبال آن است تا شرکت‌های زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی را واگذار کند، این در حالیست که شرکت‌های مذکور در مالکیت دولت نیست که بخواهد برای آن‌ها تصمیم‌گیری کند، بلکه این بنگاه‌ها متعلق به مستمری بگیران تامین اجتماعی است و دولت حقی در واگذاری اینگونه از شرکت‌ها ندارد.»

منبع: فرارو

کلیدواژه: شکست خصوصی سازی خصولتی ها اصل 44

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۷۵۰۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعلام برنامه‌های شرکت ملی گاز ایران در بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت

رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران در تشریح برنامه‌های این شرکت در بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی گفت: برگزاری نشست‌های علمی- فنی و بازرگانی و معرفی دستاوردهای ارائه‌شده در غرفه خودکفایی و دانش‌بنیان شرکت ملی گاز مهم‌ترین محورهای فعالیت این شرکت در نمایشگاه خواهد بود.

به گزارش شانا به نقل از شرکت ملی گاز ایران، سیدمحمد پیشوایی با اشاره به برنامه‌ریزی منسجم این شرکت به‌منظور بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌های بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، ‌گفت: این نمایشگاه یکی از مهم‌ترین رویدادهای ملی و بین‌المللی در صنعت نفت است.

وی ادامه داد: برپایی مستمر ۲۸ دوره این نمایشگاه که با وجود برخی محدودیت‌های ناشی از فشارهای خارجی، در هر دوره نسبت به دوره پیش پربارتر و با افزایش کمی و کیفی سطح شرکت‌های داخلی و بین‌المللی مشارکت‌کننده برگزار شده، مؤید این واقعیت است که صنعت نفت ایران صنعتی خودکفا، بالنده و پویا است که توانسته ضمن تأمین نیازهای خود، توان صادرات کالا و خدمات را در بخش‌های بالادست و پایین‌دست اثبات کند.

رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران افزود: لذا با توجه به گستردگی بی‌بدیل زمینه‌های مرتبط با صنعت نفت و گاز، نمایشگاه نفت نمادی از موفقیت رویکرد باور به توان داخلی برای عبور از مشکلات در همه ابعاد است.

غرفه خودکفایی صنعت گاز؛ محلی برای ارائه دستاوردهای فنی_تخصصی 

پیشوایی با بیان این‌که این شرکت به‌عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت و بزرگترین تأمین‌کننده سبد انرژی کشور، مانند سال‌های گذشته، حضوری فعال در این نمایشگاه دارد، گفت: همکاران من در واحد روابط عمومی، براساس تجربیات ارزشمند اندوخته طی سال‌های گذشته و با بهره‌مندی از دانش روز، از ماه‌ها پیش برای مشارکت هرچه بهتر شرکت ملی گاز ایران در این رویداد ملی و بین‌المللی برنامه‌ریزی کردند و به لطف خدا امید داریم که امسال نیز غرفه شرکت ملی گاز ایران از نظر جذب مخاطب و عرضه خدمات و دستاوردها، جزو غرفه‌های برتر باشد.

وی تصریح کرد: با توجه به رویکرد شرکت ملی گاز ایران در تأمین تجهیزات از تولیدکنندگان داخلی و همچنین دستاوردهای شگرف پژوهشی و مهندسی شرکت که زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی و محصولات صنعت به خارج از کشور را فراهم کرده، درخواست‌های متعددی برای برگزاری نشست‌های دوجانبه علمی، فنی و بازرگانی از سوی شرکت‌های داخلی و خارجی با مدیران صنعت گاز داده شده است.

رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران افزود: افزون بر نشست‌های تخصصی، مدیران عامل و متخصصان بیش از ۵۰ شرکت تابع اصلی شرکت ملی گاز ایران به همراه همکاران ما در مدیریت‌های ستادی شرکت در ایام نمایشگاه به تناوب در غرفه اصلی شرکت در سالن ۵ (سالن ملل) و غرفه خودکفایی و دانش‌بنیان که در جنب سالن ۵ برپا شده، آماده هستند تا اطلاعات مربوط به خدمات و دستاوردهای صنعت گاز را به استحضار بازدیدکنندگان رسانده و قدرت خوداتکایی و توانستن را به منصه ظهور برسانند.

شرح دستاوردهای یک‌سال اخیر صنعت گاز

پیشوایی با تأکید بر این‌که سال ۱۴۰۲ از منظر اقدام‌ها و دستاوردها سالی پربار برای شرکت ملی گاز ایران بوده است، گفت: پارسال حجم تولید،  انتقال، توزیع و صادرات گاز سیر صعودی داشته و در کنار آن در بحث گازرسانی شهری و روستایی، اجرای طرح‌های زیرساختی کلان مانند گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان، ذخیره‌سازی گاز، تقویت شبکه و هوشمندسازی، تأمین گاز مشترکان عمده و جزء، همکاری با تولیدکنندگان داخلی، تولیدات ساخت بار اول، همکاری صنعت و دانشگاه و طرح‌های سرمایه‌گذاری صنعت گاز، آمارهای مثبت و چشمگیری ثبت شده است.

وی افزود: از سویی روایت توان مهندسی و مجاهدت و ایثار ملی برای ناکام گذاشتن نقشه دشمن که در زمستان پارسال با اقدام‌های خرابکارانه علیه تأسیسات انتقال گاز در صدد ایجاد بحران در کشور بودند، مبحث بسیار مهمی است که به‌عنوان یکی از دستاوردهای تلاشگران صنعت گاز روز پنجشنبه (۲۰ اردیبهشت) در نشست خبری مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در محل کنفرانس خبری نمایشگاه شرح داده خواهد شد.

حرکت صنعت گاز بر مدار جهش تولید و بهینه‌سازی فن‌آورانه

رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران در ادامه، با اشاره به همسویی شعار نمایشگاه بیست و هشتم نفت و گاز با نامگذاری سال ۱۴۰۳ گفت: انتخاب شعار نمایشگاه امسال با عنوان صنعت نفت، جهش تولید و بهینه‌سازی فناورانه، نشان‌دهنده اهتمام عملی دست‌اندرکاران وزارت نفت دولت سیزدهم به منویات مقام معظم رهبری است و شرکت ملی گاز ایران نیز در دو سال گذشته ضمن جهت‌دهی سیاستگذاری کلان خود بر روی مصرف بهینه گاز، طرح‌های بزرگی در این زمینه اجرا کرده است.

پیشوایی با بیان این‌که برآیند اقدام‌ها و سیاستگذاری‌های کلان شرکت ملی گاز ایران حاکی از حرکت این شرکت بر مدار جهش تولید و بهینه‌سازی فناورانه‌ است، اظهار کرد: همانطور که اعلام شد، شرکت ملی گاز ایران تأمین‌کننده بیش از ۷۰ درصد سبد انرژی کشور است و در سراسر کشور حدود 30 میلیون مشترک درمجموع، از محصولات این شرکت استفاده می‌کنند.

به گفته وی، براین اساس، مصرف بهینه در بخش خانگی و تجاری این امکان را فراهم خواهد کرد که گاز بیشتری به بخش مولد اقتصاد تزریق شود؛ به همین منظور، با هدف مشارکت مردم در اقتصاد و جهش تولید، شرکت ملی گاز ایران طرح‌های متنوعی را برای مشارکت مردم در طرح‌های سرمایه‌گذاری صنعت گاز و تشویق به مصرف بهینه ارائه کرده است.

رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران در بخش دیگری از سخنان خود، درباره مصادیق عملکرد این شرکت در موضوع بهینه‌سازی فناورانه، تصریح کرد: طرح کلان هوشمندسازی کنتورهای گاز به‌عنوان یک عملکرد مشخص برای بهینه‌سازی فناورانه است؛ ضمن آن‌که در حوزه سیاستگذاری کلان، امسال مدیریت انرژی و کربن در ساختار شرکت تأسیس شده که مأموریت اصلی آن، اقدام همسو با امور بهینه‌سازی است.

پیشوایی در پایان یادآور شد: بار دیگر از عموم هموطنان، اصحاب رسانه، فرهیختگان دانشگاهی، دانشجویان و پژوهشگران، فعالان حوزه انرژی و تمامی علاقه‌مندان دعوت به عمل می‌آورد که با حضور در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز  از دستاوردهای صنعت به ویژه دستاوردهای شرکت ملی گاز ایران در زمینه خودکفایی و تولید بار اول دیدن کنند.